
Manis i dd-tekka tyaẓiḍt ? Zi tmellalt!
I manis i dd-tekka tmellalt? zi tyaẓiḍt !
I wi dd-izguren? D tyaẓiḍt niɣ tamellalt ?
Asqsi-ya zi temẓi neccin nettirar zeg-s jar-aneɣ, maca ɛemmars ma negga ca n trezzut, a nexzar min nnan imassanen di manaya, d mamek rrin x useqsi-ya.
Di cutembir 2018, deg yijjen trezzut ggin-tt imussnawen n ufizik di tseddawit n Kwinzland d usinag n Nyil di Ustralya, nnan belli « Quantum physics » teqqar tiwed ɣer:
« Tyaẓiḍt d tmellalt ta wer dd-tezgur i tenneɣni. » Tadukturt Jaki Rumiru tenna di trezzut-a i tefsar tseddawit: « Quantum physics tejja-neɣ a nxarreṣ ɣer beṛṛa i tmeslayt n » cause and effect » i zi ttuɣa ttemsawalen ifaylasufen n Grik di tmukrist‑a n wi dd-yezguren » Tuca ijjen umedya s bnadm-nni ittraḥen ɣer lxedmet s ṭṭubis, zi sseni iṭṭara zeg uṭubis, innay di lkar. Quantum physics teqqar manaya izemmar ad yili deg yijjen wakud (the theory of relativity n Einshtein). Manaya maṛṛa ɛlaḥsab Quantum physics.
Deg yijjen trezzut nniḍen tegga-tt tseddawit n Sheffield d tseddawit n Warwick, ufin belli d tyaẓiḍt i dd-yezguren, Minzi tamellalt tsennad deg usmutteg‑nnes x yijjen uprutin qqaren-as OC-17, aklasi‑ya n uprutin war ittili illa di lwalda (ovary) n tyaẓiḍt, manaya iqqar belli war tzemmar ad tili yijjen ḥajet qqaren-as tamellalt illa mala ttuɣa-tt di lwalda n tyaẓiḍt.
Yura‑t Anir Maziɣ