Tesɛa n markat n tiɣist ɣer bnadem, af akid-neɣ, man marka-nnec/m.

Deg waṭṭas n wagduden, nennum nettessen cḥal bnadem yiɣis alaḥsab cḥal yiweḍ deg yirim n tiɣist amaḍlan. Maca, ij n upsikulug amaknaw Howard Garnder, yeqqar : « Afham-nneɣ i tiɣist yeḥsar aṭṭas, aqqa mkul ijjen zzag-neɣ ittakk°aḍ ɣer tesɛa n leɛbarat n tiɣist maci ɣir ijjen waha, ittsemma qa din aṭṭas n markat n tiɣist ».

Min ɛnan markat n tiɣist ?

Aṭṭas n imussnawen ttwalan belli tiɣist tebḍa x tesɛa n markat, ha aqqa-tent :

  1. tiɣist n wemkan
  2. tiɣist tagamant
  3. tiɣist tamusikt
  4. tiɣist taljujikt n leḥsab
  5. tiɣist tanamunt
  6. tiɣist tasnilest
  7. tiɣist n teycit d unhezzi
  8. tiɣist n bu weɣbay udmawan
  9. tiɣist timilt

Gardner i yuran adlis « Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences » iqqar aqqa merra anawen n tiɣist ɣer-sen jjehd d min ten-icerrfen, minzi leɛqel wer yeqqin la ɣer ij n lḥajet xmi i dd-ixelleq bnadem ».

Kṭer zi manaya, Garnder yettwala ila tiɣist mamec i tt-nefhem neccin d ij n wefham yeɣleḍ, minzi kul aswir zeg iswiren n tiɣist, ijjen wer yeqqin ɣer wenniḍen.

Waxxa din aṭṭas n midden wer llin ca aked Garnder, maca aṭṭas n iselmaden qqaren ila aqqa tiɣist wer nzemmer ad tt-nefhem axmi d ijjen lḥajet waha. Rennin qqaren ila kul aḥenjir ittxarres, ilemmed s ij n tebridt yemsebḍan x yenniḍen.

Manis i dd-tekka tiɣist ? Manis i dd-usin markat n tiɣist ?

Din wi yettɣilen ila tiɣist nzemmer ad tt-nwret, ij n tɣuri tettwafser deg useggas n 2015 di tesɣunt n « journal Nature Neuroscience » talikṭrunit, ila din tnayen n tjinatin (M1 d M3) d nitnti ig ibedden x tiɣist tamassant ɣer-neɣ, tiɣist teqqen ɣer twengimt, taynit, tazzla n tmegga, alujik, d lexdayem n tmegga.

Aked manaya, din aṭṭas min iferrzen tiɣist. Ij n tɣuri tettwafser tenna ila leɛgez izemmer ad yili d limart x tiɣist. Ij n wemknaw nniḍen, alaḥsab tarezzut-a, aqqa inni wer ittexsen ca ixarrisen i yullɣen, zemmren ad mellen xmi ɣa qqimen deg ij n wemkan, minzi ataf ina itteɛjib-asen unhezzi d arryaḍa d min ɣer-s iqqnen.

Deg wanfugrafik-a s wadday (s Teglinzit) Marc Vital immal-dd dag-s tesɛa n markat n tiɣist min ixef issiwel Garnder, sijjet x-as, rzut x marka n tiɣist i kid-wem i dd-ittasen.

Tala: medicaldaily

Amaynu

Yeqqen ɣer-s

Atiliskup n James Webb isewwar-dd ipilarn n twaggit

Ipilaren d ilfan, n ugaz d tɛejjact, d waṭṭas n yetran: Atiliskup n Webb yeksi-dd ca n twessaf wer llint wer xliqent.

Ijjen wegraw d ameqqran x tudert n Tmaziɣt n Arrif iggur ad yili di Biyya.

Iggur ad yili di min dd-ittasen ijjen wegraw d ameqqran ad tegg tamesmunt n Garabide aked twiza n tmesmunt n Abrid i tgumi d...

Ijjen wegraw d usseḥḍar x wawal, tira d tsekla n Tmaziɣt di Nnaḍur

Iggur ad yili ass-a n ssebt (01.10.2022) zi tseɛɛet n xemsa n uɛecci, ijjen uṣeḥḍar x wawal d tira n Tmaziɣt d ijjen wegraw...

Tlata n wussan n ufurmasyu i tegga Prof. Dr. Mena B. Lafkioui i yiselmaden n Tmaziɣt di Nnaḍur.

Ittwagg ijjen wemsagar n ufurmasyu i yiselmaden n Tmaziɣt deg wussan n 08, 09 d 10 zi Cutenbir i yeɛdan di tendint n Nnaḍur....