Ajris n 2000 useggas x Tqiccet n Ivirist ifsi di 25 iseggusa waha

Mala qqimen igazen i ḥman tteffɣen-d xenni amaḍal ad yili zzat i yijjen ukrisis n waman d ameqqran, mala amkan-a ileqf-it ubeddel n uklima, manaya ixes ad yini aqqa amaḍal amen yekmel ad dag-s yili ukrisis n ubeddel n uklima.

Tenna ijjen tseḍma n trezzut x ixef-nnes ca n imussnawen zi tesdawit Maine Tamiraknt s twiza aked waṭṭas n tseḍmiwin-nniḍen i yecrcen aked tsentut n « National Geographic », belli iɣzer i yuԑlan di tqiccet n Ivirist i yuԑlan deg umaḍal, iwweḍ ad zzag-s iraḥ di 25 iseggusa ca n walfayen iseggusa n wedfel i ymunen din d ikerkuren, manaya yus-d s ubeddel n uklima.

Ajris wer iqqim

Tarezzut-a tamaynut i yettwafsaren di “NPJ Climate and Atmoshperic Science” i iḍeffren I “Nature” tamaḍlant deg wass n tlata di Febrayer i yeԑdan. Taseḍma-ya tessxdem ca n data mmekksent-id zeg ijjen ukerkur n wedfel, tuzzeggerdt-nnes tettakk°aḍ ar 10 n imitrawen, aqqa-t deg yeɣzer i yuԑlan deg ijjen wemkan qqaren-as “Outh Col” di tqiccet n Ivirest.

Aked uɣezdis n uya, Taseḍma tessxdem data n tnayen n wammasen n uklima i yuԑlan deg umaḍal qqaԑ, amezwaru ittwagg x luԑla n 8430 n umitru, wis tnayen ittwagg x luԑla n 7945 n umitru x tqiccet n Ivirist.

Tɣuri-ya temmel-d ila ajris ittecca s 2 imitrawen n waman kul aseggas (55 mitru di 25 iseggusa), min yejjin idurar-a n wejris wer qqimen tterran ṭṭya n tfukt, s minzi luxa ideflawen ttraḥen ttenqisen, ittsemma fesyen s ṭṭya.

Aked ugeԑԑed n leḥmu, din abzag (humidité) d waḍu ijehden, ggin fus-nnsen bac ad iraḥ wedfel, min ijjin ila ageԑԑed n idurar idwel itteqsiḥ minzi bdnat tisuḍar ttbanent-id.

Abeddel qa yeggur-d

Amkan-a dag-s iɣzer ijerrsen i yuԑlan deg umaḍal qqaԑ. Aṭṭas n imussnawen ila ttɣilen belli iɣzer-a ad yili yegg°ej x ubeddel n uklima, maca manaya maci d tidett. Aya ad yili d lxaṭar d ameqqran x iɣezran ijerrsen deg umaḍal, minzi aman ijerrsen ttbeddan x-asen ca n melyar n yewdan deg umaḍal, ssessen zzag-sen, sessawen zzag-sen ԑawed.

90% n trezzutin qqarent ila qa d bnadem i yellan awerni i ubeddel n uklima, minzi netta I d-issufuɣen igazen iḥman ameknaw akarbun deg weɣlaf n ujenna s ṭṭumubilat d ṭṭiyyarat d fabrikat ԑawed i ḥebbsen tirɣi n tfukt ɣer daxel i tmurt.

Ttwalan imerzuten deg ijjen usiweḍ ila aqa amaḍal iggur ad iẓer ijjen ukrisis n waman mala amxumbel-a ameqqran iqqim ammu. Aya yeqqar ila mala Ivirist iwweḍ-it ubeddel n uklima, xenni amaḍal amen yekmel wer izemmer ad yenjem zeg ubeddel.

Amaynu

Yeqqen ɣer-s

Xmi ittakk°aḍ uplastik ɣer uceffay n wutuḍ n temɣarin

« Ma din min nzemmer a negg bla ma nedwel ɣer uplastik ? Walu ! ». Ammu i yeqqar ijjen zeg inni icerken deg ijjen wawal i terẓem BBC...

Uruppa, min ittraḥen deg wefraḍ kṭer zi min dd-tessaɣ

Ij n trezzut temmal belli Uruppa deg-s aṭṭas n ttaḍeyyuɛ n macca: 153 Melyun ṭun n macca i ttett tzubayt mkul aseggʷas, kṭar zi...

Abeddel n uklima: mamec yedwel 2022 d asegg°as n tzawa d leḥmu deg umaḍal?

Qqaren imussnawen ila amaḍal iẓarr asegg°as-a ijjen lazaɣ wer ɣer-s uma-s aṭṭas zi mani, di ca n imukan deg umaḍal ɛemmers wer ẓrin am...

Ikemmuḍen n tmessi, zi Arrif ar yeffus n Uruppa amen tekmel.

Ayenni iwwḍen bumbirut Imeɣrabiyen sxessayen di tmessi i imenɛen di ca n yimukan di Arrif uɣelluy, d aya i tenna France Presse. Di Leɛrayec weḥḥed-s...