Cristina Calderon.. Tameggarut i yessawalen s yiles n Yagan, temmut.

Tḥesb-itt Unesco d « agerruj d amdan idder », minzi nettat d tamɣart tameggarut i ttuɣa yessawalen s yiles n lejdud deg yeffus n Ccili, yalleh mamec temmut ass n larbeԑ i yeԑdun x 93 iseggusa di Punta Arenas.

D nettat i ttuɣa yessawalen iles i wer ittarin wegdud n Yagan, izeddɣen deg imukan ijerrsen deg yeffus n Ccili, yalleh mamec temmut x 93 iseggusa, tefser-d di larbeԑ i yeԑdun yelli-s di Santiago, i yellan d tagmamt deg wegraw adusturi.

« Yemma, Cristina Calderon, temmut. Xeyyqeɣ aṭṭas minzi ttuɣa wer kid-s lliɣ wami temmut. D ijjen lexbar ixeyyqen s waṭṭas i ayt Yagan”. Ammu i tura x Twitter Lidia Gonzalez Calderon, i yettnuben x rrayes n wegraw itteggen tizemmar maḥend ad arin ijjen udustur d jjdid i Ccili. “Merra lxedmet i ggiɣ yiḍ-a (deg wegraw adusturi) tteggeɣ-tt s yisem-nnes”. Terni tenna.

Imezdaɣ x tma n yeffus n tmurt

Ayt Yagan, ttwaḥsaben d imezdaɣ n yeffus n tmurt i di nzeddeɣ, iwdan zedɣen jjihet-a kṭer zi 6000 useggas, Cap Horn d tagzirt tameqqrant di tmurt n tmessi, deg yeffus n umenẓaw (continent) Amirikani. Agdud-a zi lebda ttuɣa-ten d ibeḥriyen d iԑezzaben.

Xenni ttuɣa imezdaɣ-a ttakk°aḍen ar 3500 n umezduɣ, qbel ma ad awḍen Iwrappawiyen ɣer wemkan-a wa di lqern wis 19. Maca ihwa nnumuru n imezdaɣ s lemsibbet n lehlakat i d-iwiyen Iwruppuwiyen akid-sen.

Inni i das-d-yudsen ttlaɣan-as “Ḥenna Cristina”, tedwel d zamul (symbole) n tnezbayt tadelsant n wagduden imezwura n Ccili. “Nec d tameggarut n yiles n Yagan, Innien ԑad fehhmen maca wer zzag-s ssiwilen ca, wer tt-ssinen ca mamec i tt-ssneɣ nec”. Ammu i tenna Cristina Calderon deg useggas n 2017 i ijjen tseḍma n isuḥufiyen i ttuɣa ɣer-s iraḥen deg ubilaj n Ukika.

Da izeddɣen azgen ameqqran n imezdaɣ ittakk°aḍen ar 100 zi Yagan, i yeddren ԑad danita. Gg°jen s yijj n ukilumiṭer x Puerto Williams, tamedint i yellan deg yeffus n tmurt qqaԑ, awadday i Ushaîa (Arjuntin).

D agerruj iggur x iḍaren-nnes.

Wami temmut weltma-s Ursula, lḥukuma Tacilit tenԑem s Cristina Calderon aseggas n 2009 belli nettat d ijjen « ugerruj (lkenz) d amdan idder », neԑmen s tussna i teԑlem, tefesser iles d leԑwayed n wagdud-nnes. Ddeg-a teggi-t ar iseggusa imeggura zi tudert-nnes, lebda ttuɣa tettic lweqt i tẓuri maca xelli amenni tessiweḍ ayenni teԑlem i tayyawin-nnes, mamec dasent-tessiweḍ ula d ijjen uzgen zi tussna n yiles-a i wer ittwarin, i yegguren ad inqaḍa.

« Din tisuta ssnent iles-a n Yagan maca ameknaw Cristina, ad din tili ijjen txessart d tameqqrant ». D manaya i yenna Awentrupuluji Maurice van de Maele.

Rrayes i ittwafrnen Acili Gabriel Boric, i d-ikkin zi Punta Arenas, zeg yeffus n Ccili, inna x Twitter ila isḥissef lmewt n Cristina Calderon, maca inna ԑawed aqqa « timexsa-nnes, ilemmuden-nnes d imseksiten-nnes i tegga zeg yeffus ɣer dduniyt merra, ssa i tebda, a tedder i lebda ».

Amaynu

Yeqqen ɣer-s

Samuel Biarnay, Afransis-nni i yessnen Tarifiyt di beddu n lqern n 20.

Samuel Léonard Biarnay, ilul di 15 Yennayer 1879, di Saint-Laurent-du-Cros, maca yemmut di 10 Kṭuber 1918 di Arbaṭ, d anessmezzeɣ d Afransis. Igga ca...

Ma Ad yeqqim Uliman di ṭṭlam di lmecta?

Qaɛɛad amnus n yinirji deg Uliman wer yekkis. Lidara  n ḥeṭṭu n wegdud d twiza di leɣrayeq (BKK) tenna  belli ca n twalatin, di churat idd-yegguren,...

Zzag-sen Messi d Ronaldo.. 10 n imiraren d ta d tameggarut-nnsen deg umundyal.

Lionel Messi d Cristiano Ronaldo d nitni i yeṭṭfen azzreg n tcamma n uḍar i waṭṭas n iseggusa, maca zemmren ad yili d ta...

Merhran Karimi.. Aḍlib Ayrani n Roissy min xef ixdem Spielberg, immut.

Ila ɣer-s 77 n usegg°as, Mehran Karimi Nasseri d netta d aterras i ttuɣa yirar Tom Hanks deg ufilem n « Le terminal » deg usegg°as...