Akitu: lɛid aqdim qeɛ deg umezruy

lefraḥet n isuriyen di Lqeḥṭaniya ḍarreɛ n Surya, s lɛid n « akitu », ass n 1 abril 2021 @DELIL SOULEIMAN BBC

Akitu, niɣ ixf n useggas n ibabilen d iyacuren, d netta i yellan d lɛid aqdim qeɛ deg umezruy n yewdan. Ttbeddan ɣer-s ɣer nhar-a ɛad deg umezwaru n abril di mkul aseggas.

Deg wemkan-nni i umi qqaren Lqeḥṭaniya di tendint n Lḥasaka ḍarreɛ n Surya, ttbeddan iyacuren ɣer lɛid-a, ferrḥen zeg-s, ttirḍen ij n weklasi n warruḍ-nsen, ceṭṭḥen, ḥuma a dd-snewjwen aseggas-nsen amaynu i yiwḍen ɣer 6771 s tteqwim-nsen.

Iyacuren d ikeldanen d isuryanen di Lɛiraq d Surya, ferrḥen s lɛid-a, waxxa nitni wer ḍeffren bu ca n ddin zi ddiyanat n tɣermiwin tiqdimin i ttuɣa yellan di tmurt-nsen qbel i luluf n lesnin.

@DELIL SOULEIMAN BBC

Dtidet, ina d imasiḥiyen, maca ḥḍan leɛwayed-nsen tiqdimin, wer tent-weddren ca. Temsar-as am nnuruz ɣer ikurdiyen d ifarisiyen, am « camm nnasim » ɛawed ɣer imisriyen, iyacuren d ikeldanen d isuryanen ḥḍan leɛwayed n tɣerma tababilit d tɣerma tasumarit d tɣerma takeldant, i yellan d tiɣermiwin wtint iẓewran di tuɣbayt n umezruy.

Ttuɣa ttbeddan yeyduden iqdimen n Lɛiraq d Surya ɣer leɛyudat i di ferrḥen s userwet d taẓẓut…

msebḍan yinni irezzun deg umezruy x lmeɛna n « akitu », yenna umerzu aɛiraqi di Xazɛal Lmajidi di manaya, aqa awal-a yexs ad yini: asides n waman ɣer tmurt. Maca di wi yeqqaren aqa lmeɛna-nnes: tiḥebba n yirden.

Tiḥuja tiqdimin qqarent aqa xmi i dd-tettenneḍ tefsut, manaya yexs ad yini ila akuc « Dumuzi » niɣ « Tamuz » yuli-dd zeg umaḍal n yinni yemmuten, yedwel-dd ɣer tudert, amen dd-ittɛaqqab uɛeqqa ɣer tmurt xmi dd-iɣemmi zi jjdid, s twasit n tefsut, d ugama i ideḥḥan d amaynu.

Ɛlaḥsab Encyclopædia Britannica, akitu di tɣerma tababilit ttuɣa-t d ij n lɛid n taẓẓut d tsessawt.

@DELIL SOULEIMAN BBC

Amerzu akadiman asuri Ferras Ssewwaḥ, yessers afus x wunuḍ n ugama di tɣerma n Lɛiraq d Surya taqdimt.

Yessken ɣer yij n weḍris d azegrar deg-s merra min ixessen ad yettwagg deg wussan n lɛid-a i ittekken tenɛac n wussan.

Deg wass wiss rebɛa, ttuɣa ittadef ujellid ɣer wemkan mani i ɛebbden, sɣiman-t lkahana zzat i lesnam n wakuc Mardux niɣ Marduk, ttekksen-as ureɣ-nnes, ccaten-t s useqqil, uca ttbezzazen x-as ad yerkeɛ i wakuc i dd ɣa yesleqḥen agama, a t-idd-yesmaynu ( a t-yerr d amaynu).

Ɛlaḥsab min yellan di tḥuja n ibabiliyen; aqa akuc Mardux yemmut qbel ma a dd-yedwel ɣer tudert di tefsut. Ittsemma yewqeɛ ij n wemxerwaḍ deg usistim n umaḍal. S uyenni, qbel i lɛid, ttuɣa tettewqiɛ lfuḍa. Ttuɣa ttawyen-dd ij n lmujrim ili ḥekmen x-as a t-nɣen, sɣiman-t x lkursi, ttirḍen-as arruḍ n ujellid.

@DELIL SOULEIMAN BBC

Yessiwel Ḥenna Ṣumi, i yellan d ijjen zi tmesmunt tadelsant tasurnait di Sutya, yenna: « aqa ajellid ttuɣa yennay x yij n tkerrut, uca itteṭṭef-it weydud zeg umeẓẓuɣ. Manaya d ij n tteswirt teqqar ila ajellid ittxessa-t ad isel ɣer weydud. zi ssenni, a das-yini ujellid i weydud: qim deg wemkan-ini »

Yerni yenna: « zegga i ɣa yeqqim weydud deg wemkan-nnes, ad iwedder ujellid jer yewdan. Ad tewqeɛ lfuḍa d arrwina di Babil, ar ass n 1 zi abril, xenni i ɣa afen ajellid, ad tkumasa lefraḥet d ccḍiḥ… Axerriq n abril ssa i dd-yekka, yeqqar belli ajellid wer iwedder ca nican, d asniɛmel waha! ».

@DELIL SOULEIMAN BBC

Ɣer lexxu, ɛad ttbeddan ɣer lɛid-a, ferrḥen zeg-s amen i ttuɣa zeg-s ferrḥen yegduden iqdimen. Ceṭṭḥen, ttirḍen arruḍ izewweq, ilellec, ttsaqaren-dd tilwiḥin d tidramiyin sskanent ɣer tdewla n tudert zi tmurt awarn i wenẓar.

tala: BBC

Ɛebdelwaḥed Ḥennu
Ɛebdelwaḥed Ḥennuhttps://lerifain.fr/
S tira.. iles yeccat iẓewran...

Amaynu

Yeqqen ɣer-s

Samuel Biarnay, Afransis-nni i yessnen Tarifiyt di beddu n lqern n 20.

Samuel Léonard Biarnay, ilul di 15 Yennayer 1879, di Saint-Laurent-du-Cros, maca yemmut di 10 Kṭuber 1918 di Arbaṭ, d anessmezzeɣ d Afransis. Igga ca...

Tamesmunt n « Ad nuru i yimyura s Tmaziɣt » tessnewju Andic Cahid

Tamesmunt n "ad nuru i yimyura s Tmaziɣt", iggur ad tegg ijjen wemsagar d aseklan ggin-as i yisem « Mayd nnan idlisen ? » aked umari Cahid...

Aɣennij anegdud g Arif : amezruy d termitin

Amari: Mimun Lwalid Asuɣel: Sufyan Lhani Mala taẓuri d afares animan axerras n kul tagrawt tanefgant, aqa Arif ɣur-s asneflul-ines g uẓawan d tedyazt d ccḍiḥ...

« Taqerfit » niɣ lḥubb asemmaḍ jar iḥudriyen deg idurar n waṭlas.

Aṭṭas i yettɣilen ila amlussun jar wewtem d tewtemt axmi ttuɣa wer yelli di ledcur qbel ma ad dd-banent traccwin tinamunin, minzi amun ila...