« Afilem-inu d asemɣar i twengimt n Imaziɣen »

Muḥemmed Zeɣɣu, yenna-d belli isala asewwer n ufilem "Dakirat Al jassad". Afilem i yeqqazen di tnettit n tiggaz, d wemzruy n setta n temɣarin d Timaziɣin, min ked kessint tawengimt-nnsent x yilem-nnsent. 

Mamec dac-d-yusa uxarres ad tegged afilem n « Dakirat Al jassad »?

Axarres yusa-ayi-d zeg icten zi twacunt-inu. Ijjen weltma i yekksen tiggaz-nnes x arrimet-nnes, zegga tessen belli lislam iḥerrem-itent. Kṭer zi manaya, ɛada-ya i yeqqimen tedder luluf n iseggusa, ass-a wer das-iqqim walu a tweḍḍer aked xmi ɣa mmtent tḥennatin-nneɣ. Luxa, manaya yeggur ad yedwel d amezruy waha.

Deg yiger-a, xseɣ ad iniɣ belli amkan weḥḥed-s mani nzemmer a naf udmawen n tḥennatin ittwacreḍ s tiggaz nettat d Tamurt n Tmazɣa, ula kṭer ɣer Imaziɣen, s uya afilem-inu ixes ad issemɣer zi tussna tameɣrabit Tamaziɣt.

Zeg uzwel n ufilem-nnec ittban-d axmi arrimet n bnadem ɣer-s ula nettat tawengimt, man tabrat i texsed a tessiwḍed x webrid n ufilem-nnec?

Azwel n ufilem urid ittwagg amenni waha, nec ttwaliɣ belli tiggaz i nettaf x arrimet n temɣarin ikessi akid-sent tawngimt-nnsent. Axarres-nneɣ a nemml lmeɛna n kul tamatart, ca n twalat d lefraḥet, ca n twalat-nniḍen d aqraḥ.

Muḥemmed Zeɣɣu, amessufeɣ.

Mala tiggaz ɣer temɣarin d ijjen twengimt, ɣer-neɣ neccin nḥesseb-itent d amezruy. Afilem-inu ixes ad immel mamec tiggaz-a d agla d adelsan iqqimen idder waxxa din iɛenkraf n zzman. Min umi ɣa yella lhimmet di tḥuja i ɛawdent temɣarin, umi qqiment ṭṭfent di tiggaz-nnsent, waxxa ttafent zzat-sent lxezrat taneqsiyt.

Min ɛnan imxumbal i tufid zzat-c maḥend a tessufɣed afilem-a?

D amezwaru qaɛ wami ttuɣa nxes a naf timɣarin deg waṭṭas n iraqqen di Lmuɣrib, negga ijjen wirta deg tqebbal n Ayt Seɣruccen, jjihet n Taza, nekka x Lexmisat, Tifelt, Xnifṛa, Lḥusima, Tinɣir, Imggunen zi senni Tarudant. Umi nessqneɛ timɣarin-a maḥend ad ssiwlent x manaya, ila ixess-aneɣ a tent-nessers zzat i kamira, bac ad neyru merra min neḥwaj maḥend ad nessufeɣ afilem-a.

Awerni i usafar-nnec di tmurt maḥend a tafed timɣarin-a i yeggint tiggaz, min icerken timɣarin jar-asent?

Timɣarin min ked nemmelqa, ɣer-sent tḥajit d icten, tussna d icten n tiggaz. Kṭer zi manaya, ɣer-sent axarres d ijjen x tiggaz: ɣer-sent tiggaz tticent aẓẓli i temɣart, min tent-ibeṭṭant x tinniḍen. Maca mɣar min iqqnen ɣer tcuni, nefhem belli tiggaz d tabridt i tent-ittejjant ad ssiwlent x yixef-nnsent.

Aked usufeɣ n ufilem-a wa, ila qqimeɣ ttbehḍeɣ di mamec timɣarin-a cerrḍent ca n furmat x ca n izegnan zi arrimet-nnsent.

Di min iqqnen ɣer tiggaz, mamec ttwaḥsabent d tanettit n temɣart Tameɣarbit?

Tiggaz qqnent ɣer temɣart Tamaziɣt, d ijjen ɛaqa nettwala dag-s iẓuran-nneɣ. Qbel i ca n iseggusa, tuɣa-tent d izumal n wawaḍ n tḥenjirt, axmi taḥudriyt teqqar s tiggaz ila tewjed a temlek, tewjed i tamara n tudert. Mamec timɣarin i icerrḍent tiggaz, nzemmer a tent-nefrez x tinni wer yemliken di ca n imukan-nniḍen ɛawed. Nesferraz zzag-sent, timɣarin imelkent d tɛezriyin. Bla ma a nessiwel x min iqqnen ɣer waẓẓli, maca tiggaz d azzrey mani zemmrent timɣarin ad ssiwlent x ixef-nnsent.

Min nzemmer a naf deg ufilem-nnec wer t-nettif deg ifilmawen-nniḍen? *

« Dakirat Al jassad » D ijjen ufilem n tẓuri d ameɣrabi, ittxes ad aneɣ-isselmed ca n tmeslayin i yeqqnen ɣer umezruy d tussna-nneɣ. D wanita d awettas-nneɣ, nxes a negg ijjen lxedmet i di ɣa nekkes tduli x tussna n Tmaziɣt, a t-nessemɣer.

Ma yehwen a negg ca n ufilm n udukumuntar ?

Bac a negg ca n ufilem d adukumuntar wer yehwin qqaɛ. Zi ttejriba-nneɣ nefhem belli afilem adukumuntar d ijjen webrid iqqseḥ, minzi nzemmer a nemmelqa aked tumlayin nican niɣ maci nican. S uya, ɣer-neɣ neccin ttuɣa ixess-aneɣ a nettiq di temɣarin min ked nemmelqa, maḥend a nejmeɛ min daneɣ-ixessen i ufilem-nneɣ.

Aseqsi n wakud wer nzemmer a t-nenker ɛawed, mamec nɛic aked kuruna irni isseqseḥ x-aneɣ lxedmet-nneɣ, nebda lxedmet-nneɣ qbel ad yadef covid-19, ar lux i nsala ɛad, maḥend a negg afilem amezwaru x tiggaz n Imaziɣen.

temsawal akid-s: Mina Elkhodari

Tala: Lopinion.ma

Amaynu

Yeqqen ɣer-s

Samuel Biarnay, Afransis-nni i yessnen Tarifiyt di beddu n lqern n 20.

Samuel Léonard Biarnay, ilul di 15 Yennayer 1879, di Saint-Laurent-du-Cros, maca yemmut di 10 Kṭuber 1918 di Arbaṭ, d anessmezzeɣ d Afransis. Igga ca...

Tamesmunt n « Ad nuru i yimyura s Tmaziɣt » tessnewju Andic Cahid

Tamesmunt n "ad nuru i yimyura s Tmaziɣt", iggur ad tegg ijjen wemsagar d aseklan ggin-as i yisem « Mayd nnan idlisen ? » aked umari Cahid...

Aɣennij anegdud g Arif : amezruy d termitin

Amari: Mimun Lwalid Asuɣel: Sufyan Lhani Mala taẓuri d afares animan axerras n kul tagrawt tanefgant, aqa Arif ɣur-s asneflul-ines g uẓawan d tedyazt d ccḍiḥ...

« Taqerfit » niɣ lḥubb asemmaḍ jar iḥudriyen deg idurar n waṭlas.

Aṭṭas i yettɣilen ila amlussun jar wewtem d tewtemt axmi ttuɣa wer yelli di ledcur qbel ma ad dd-banent traccwin tinamunin, minzi amun ila...