Fad n tnebdutin

Ttuɣa ɣir ad sleɣ a nraḥ, ṭṭaweɣ ɣer ujenna s lefraḥet, lexxu wer dayi-tt-yeqqir yexf inu. Uca ttxarrseɣ manis i dd-yekka wemxumbel? Ma zay-i? ma zeg ucal niɣ zeg ayt bab n ucal?

Ussan ɣelyen! Necc sseɣlayeɣ imetmi wer ufiɣ wi t-kid-i ɣa yesɣelyen. qqiment ɣer tewlafin yesseqṭuṭṭes-itent zzman yerra-tent d ca i wer yellin, wer dd-ttbinent, udrusen yinni i tent-ittwalan.

Ɛad εeqleɣ am wass-a, di ca n twalatin ttuɣa ttraḥeɣ beddeɣ,sekk°ḍeɣ di tuzzeyzewt n idurar, d idemrawen d ituma…abrid yeḥsar uca amenni i iruḥ yenneḍ, yenneḍ-dd. Sekk°ḍeɣ ɣer waddar, sqadiɣ tiṭṭawin ar tisi, tterriɣ-tent-idd ɣer tjerrarin n ttumubin, ttafeɣ-tent mmersent x tma n waddar, uca qqareɣ-as lexxu i ɣa nergeb, s uya mecḥal ssin yehnunnyen mamec ttesliɣ, tanya nettaf din iqatcaruten n ttumubinat mmenḍren x tεurar. tewḍa din ula d ṭeyyara deg waddriwen yudsen « Bu Sareḥ » [1] d « Temzida n waman[2].

Ttacmeɣ deg yemma ttseqsiɣ-tt:mani yella lebḥer? A dayi-dd-tini: εad! ar ɣa aciɣ tucem-dd day-i, tesskan-ayi ɣer-s s uḍaḍ n ccahed. ih ya lxirat n leεwin yesqada-t-idd! ttakiɣ aked yiman-inu yeṭṭaw amen t-ttwaliɣ d azegza am ujenna, ma xmi nettaweḍ ɣer wadas, ttbanant-idd lemwaj ahda waha!

Xmi nettxecca Ibarbiεen[3] ij n tcuni nneḍni; tamurt texla,tecna,tudrin d tuqlilin uca mzellaεent, mragg°ajent x waywya. iwdan ruḥ ruḥ mala teẓrid ḥedd, merra uguren, ca itewweḥ ɣer ujemmad d wenni d abrid-nnes, ca yetleε ɣer tneddam ssin i yekka. jjin ddcar d ayujir izzilliz. Neccin a neεdu Ibarbiεen a dayi-dd-tini yemma: εlaḥal a naweḍ. Ɛad εeqleɣ minzi ttuɣa ttessneɣ awaḍ ɣer ddcar n « Tfezwin » [4] , ttuɣa εeqqleɣ-t s tewwura n ẓẓeng.

Ayeḥḥah x tcuni i iruḥen tweḍḍer! Ayeḥḥah x wi iɣeḍlen badu i ilellcen s ukerkur. tudrin mserwasent, tibridin nnḍent am wunuḍ n ufiɣer di lweṣṭ n tefsut, leḥyuḍ qewwren-dd, tiwwura wesεent, tiburjatin qqnent s yeẓra, tafuyt tetteḥduduq, arjujen ayenni ma iwḍen snannan di tazart, tinebdatin d tbadutin tteggent mezri i tɣimit aked uεecci, asqif yedla s tẓayart, ittneglulu s iẓekkunen n udil…

Yewḍa ubadu i wer yewḍin, badu i xef ttuɣa ttbeddiɣ, ttirareɣ, i dd-yusin deg « wenḍrar n uεetman »[5]

tibriɣin d yebriɣen, ca ittali, ca ihekk°a x zzwayel. Ca yugem-dd, ca εad ittraḥ a dd-yagem. Di thekk°it, ttraḥent tebriqin ttqerqubent aked wayawya, deg walay, aqerqeb-nni yeddakk°al d azduffel n tceḍyin. idemrawen ssun drin s tmeḥtac, mkul ijjten manis dd-tḥert x tesmuḍt-nnes, addriwen sleqqan i wayawya izlan n lalla buya.

ɣedlen lemraḥ, ssilyen lfuqi. Nɣin izlan iwyen-dd lefqi. Wer ssinen belli nɣin ixef-nsen wer ukin. rrin ddcer wer x-as qaε nnehmet.

ij n mmi-s n xali ilul ajemmaḍ-in, irewweḥ-dd deg yij n usegg°as ttuɣa-t εad d ameẓẓyan ca n setta n isegg°usa i ttuɣa ɣer-s. iwyen-t ad yeṭṭeṣ ɣer lfuqi uca yenna-sen: necc rezzuɣ ad ṭṭṣeɣ mani i dd-itbana ujenna.

Tudert di ddcar ttuɣa tecna umi ttuɣa ttmunent twacunin ɣer tcumεet d lqendil. d umi ttuɣa dd-ttasent tebratin di sintat. Zegga dd-tudef tfawt ɣer ddcar yudef-dd akid-s wajjiḍ, tamurt tedḥa d amessuki wer tettessned lmecta zeg unebdu. Agam wer yeqqim ḥedd itagem, tiḥenjirin ubuḍent wer qqiment hettcent, yedwel ɣer-sent d lεib maca wer ɣer-sent bu d lεib ad ẓẓrent iḍaren aked ibabaten-nsent ad ffurjent di tikkest n teqcurt i daneɣ-iredjen alami dewlent twacunin mzellaεent am tudrin deg Ibarbiεen. Taryazt yecca-tt ucal, mani llan iyemmumen i ttuɣa dd-ittemεujjan x wesbeddi n wetmun?

ula d inni i itelεen ɣer ujemmaḍ iwyen-dd akid-sen tallest, ittuḥ-asen-dd rebbi d tfawt, ḥuma ad rzun x yexf-nsen ruḥen weḍḍren ixef nsen. Deg unebdu iddakk°al ddcar mbla udem. Ha tafransist, ha tahulandit… ayenni ma iwḍent ttemdareyyacent.

Meεlik tzura-ya tuddum deg yij n temkant uca tuzeɣ. Meεlik !

HALIM EL MADANI / abril 2019

—————————————

[1] Bu Sareḥ:d ijj n wemcan yus-dd deg yijj n ddcar qqaren as ibarbiεen

[2] Tamzida n waman: d ifri aqqa-t deg Ibarbiεen

[3] Ibarbiεen: d ddcar zi ledcur n Arif, yus-dd deg wedrar sennej i yij n ddcar qqaren-as: Tifezwin, ddcar-a yexla.

[4] Tifezwin: d ddcar zi ledcur n Arif yus-dd x webrid n ssaḥili, ittwassen s Sidi Ḥsayen.

[5] Anḍrar n uεtman: d ij n wemkan di ddcar. Ayt bab n wemkan-a ttwassnen s yemjahden, s uya ɣer-sen tanfust aked isegg°usa n uḥewwes ( listiεmar).

Amaynu

Yeqqen ɣer-s

Takuppat n umaḍal 2022: Umi acrak n tseḍma n Lmuɣrib imseḥ Imaziɣen.

Yura-t: A. Bodetti Asmezzeɣ zi www.middleeasteye.net/ Mala “amaḍal Aɛrab” imun ɣer deffer i Lmuɣrib deg wecrak-nnes di tkuppat n umaḍal, ca n Imeɣrabiyen...

Spanya tettagi ad tenɛem s min tegga d ɣezzu di Arrif.

Ila ca n tebratin i yettunuḍen, qqarent ila Spanya txes ad tenɛem s min tegga di Arrif, uca ad tewwec 100 melyun yuru...

Dzayer – ddewla teḥkem s ɛecra n iseggusa teqqen x ukarikaturist Aqbayli Ɛinuc

Tasenbḍayt n Bgayet teḥkem-dd s ijjen leḥkam maḥend ad tḥebbes akarikaturist Aqbayli Γilas Ɛinuc. Tewca-as ttuhmet n « useɣḍel zeg uselway n tegduda d ubersigg°ed ». Ijjen...

Lmexzen Uliman yeṭṭef ijj n ucekkam n Lmeɣrib!

Karlsruhe (DPA): Lidara n ḥeṭṭu n tmurt talimant teṭṭef di letnayen yeɛdun (14 nuwenbir) ijjen Umeɣrabi di temdint n kulen, tcekk deg-s belli ttuɣa...